1821: Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς

Μετά την ήττα των Ελλήνων και τον μαρτυρικό θάνατο του Αθανασίου Διάκου στην  Αλαμάνα, ο Ομέρ Βρυώνης με 9000 άνδρες, σπέρνει τον τρόμο στην Στερεά και αρχίζει να προελαύνει προς την Πελοπόννησο. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος κλείστηκε με 116 συντρόφους του στο Χάνι της Γραβιάς, για να εμποδίσει την προέλαση του τουρκικού στρατού. Έγινε τότε μια τρομερή σύγκρουση. Οι Έλληνες αν και ολιγάριθμοι αντιστάθηκαν ηρωϊκά μια ολόκληρη μέρα. Στην μάχη σκοτώθηκαν πάρα πολλοί εχθροί και τραυματίστηκαν άλλοι τόσοι. Ζήτησαν τότε ενισχύσεις και κανόνια από την Λαμία, για να βομβαρδίσουν το Χάνι της Γραβιάς. Όταν το έμαθαν αυτό οι  υπερασπιστές έκαναν ηρωϊκή έξοδο την νύχτα προς τα γύρω βουνά, με μικρές απώλειες, καθώς μόνον 6 άνδρες έχασαν την ζωή τους. Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς εμπόδισε την προέλαση των Τούρκων προς την Πελοπόννησο και επέτρεψε στον Θεόδωρο  Κολοκοτρώνη να εφαρμόσει το σχέδιό του για την άλωση της Τριπολιτσάς. Σήμερα ένα επίγραμμα εντοιχισμένο στο ιστορικό Χάνι διαλαλεί την δόξα του: «Με λένε Χάνι της Γραβιάς. Για Χάνι μ’ είχαν κτίσει, μα ο γιος του Ανδρούτσου, μ’ έκανε της δόξας ρημοκκλήσι».