Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ο «Άγιος» των ελληνικών γραμμάτων

Γεννήθηκε το 1851 στην Σκιάθο και ήταν το πρώτο αγόρι από τα έξι παιδιά της οικογένειας., του παπα-Αδαμάντιου και της Γκιουλιώς (Ιουλίας) Παπαδιαμάντη. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο αλληλοδιδακτικό σχολείου του νησιού του και συνέχισε τις πρώτες τάξεις του σχολαρχείου, που αναγκάστηκε να το αφήσει για μερικά χρόνια, εξ αιτίας των δύσκολων συνθηκών.

Συνέχισε από το 1865 στο γυμνάσιο της Σκοπέλου, στα γυμνάσια της Χαλκίδας, του Πειραιά και τελικά στο Βαρβάκειο, από όπου αποφοίτησε το 1866 με το βαθμό καλώς. Το 1974 γράφτηκε στην φιλοσοφική σχολή, που ποτέ όμως δεν τελείωσε.

Το 1872, σε ηλικία 20 χρονών, μαζί με τον ξάδερφό του, επίσης διηγηματογράφο, Αλέξανδρο Μωραϊτίδη επισκέφθηκε το Άγιο Όρος, ίσως με σκοπό να καλογερέψει. Φαίνεται όμως ότι η άμεση γνωριμία με το μοναχικό βίο τον απέτρεψε από αυτήν του την επιθυμία και γύρισε πίσω στην Αθήνα. Όλη η ζωή του κύλισε λιτά και ασκητικά, πασχίζοντας για το μεροκάματο.

Κάτοχος τριών γλωσσών που μόνος του είχε μάθει, μοχθούσε στα γραφεία των εφημερίδων που εργαζόταν μεταφράζοντας ασταμάτητα άρθρα, ειδήσεις και ξένα λογοτεχνήματα. Τον ελεύθερο χρόνο του, τον μοίραζε ανάμεσα στην συγγραφή και την εκκλησία. Επί χρόνια, γιορτές και Κυριακές, έψελνε στο εκκλησάκι του Άγιου Ελισαίου στου Ψυρρή, ή στα ερημικά ξωκλήσια, όταν βρισκόταν στο νησί του.

Ο Παπαδιαμάντης στα πρώτα χρόνια της λογοτεχνικής πορείας καταπιάνεται με ιστορικά διηγήματα. «Η μετανάστις», «Οι έμποροι των εθνών», «Η γυφτοπούλα».
Ακολουθούν τα διηγήματα «Χρήστος Μηλιώνης» εμπνευσμένος από ένα δημοτικό τραγούδι, «Η χολεριασμένη», «Ο πεντάρφανος», «Ο νεκρός ταξιδιώτης», «Η νοσταλγός», «Οι μάγισσες», «Έρωτας στα χιόνια», «Όνειρο στο κύμα», «Η σταχομαζώχτρα», «Η υπηρέτρια», «Το αστεράκι», «Ο Χριστός στο κάστρο» κ ά.

Το προσωπικό ύφος του Παπαδιαμάντη, χαρακτηρίζεται από την έντονη λατρεία της φύσεως, την θρησκευτική ευλάβεια, τον ρεαλισμό, αλλά και τον λυρισμό, που πηγάζει από την ιδιάζουσα γλώσσα γραφής του, καθαρεύουσα αναμεμειγμένη με δημοτικούς τύπους και ιδιωματισμούς, λέξεων και φράσεων, που τις περισσότερες φορές δημιουργούσε ο ίδιος (γλωσσοπλάστης).Έζησε τον περισσότερο καιρό στην Αθήνα κι όταν κατάλαβε το τέλος του, ζήτησε την αγαπημένη του Σκιάθο, όπου και πέθανε στις 3 Ιανουαρίου του 1911.