Γρηγόριος, ο Θεολόγος

Εκοιμήθη στις 25 Ιανουαρίου 390

Γεννήθηκε το 329 από το Γρηγόριο και τη Νόννα, στην Καππαδοκία σε μια κωμόπολη κοντά στην Ναζιανζό και γι αυτό και λέγεται και Ναζιανζηνός
Η πνευματική του καλλιέργεια ήταν εξαιρετική. Σπούδασε στα ονομαστότερα πνευματικά κέντρα της εποχής εκείνης, στην Καισάρεια, στην Αλεξάνδρεια και στην Αθήνα, όπου είχε συσπουδαστή τον Μ. Βασίλειο.

Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, γύρισε στην πατρίδα του, βαπτίστηκε χριστιανός και έφυγε στην έρημο, όπου έγινε μοναχός, έχοντας σαν συνασκητή πάλι τον Μ. Βασίλειο, για να εφαρμόσουν στην ζωή και στην πράξη ότι διδάχτηκαν. Αλλά ύστερα από ένα μήνυμα του γέρου πατέρα του, για να τον βοηθήσει στο ποιμαντικό του έργο, ξαναγύρισε στην πατρίδα του, όπου κατ’ απαίτηση των πιστών χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Αργότερα και παρά την θέλησή του ο Μ. Βασίλειος που ήταν επίσκοπος στην Καισάρεια της Καπαδοκίας, τον χειροτόνησε επίσκοπο στην μικρή πόλη της επαρχίας του Σάσιμα.

Ο Γρηγόριος μετά τον θάνατο του πατέρα του προτίμησε να ασκητέψει και πάλι. Ήταν όμως γνωστός για την αρετή του, την θεολογική του σοφία και για τα ορθόδοξα φρονήματά του και οι χριστιανοί στην Κωνσταντινούπολη τον κάλεσαν για να αγωνιστεί κατά του Αρειανισμού. Για τους πέντε λόγους που εκφώνησε εκείνη την εποχή, στον μικρό ναό της Αγίας Αναστασίας, θα επονομαστεί Θεολόγος.

Το 380 ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και την επόμενη χρονιά πρόεδρο της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου που συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη. Ο Γρηγόριος όμως ήταν άνθρωπος γαλήνιος και ειρηνικός και επειδή παρουσιάστηκε αντίδραση στην Σύνοδο, υπέβαλε την παραίτησή του από τον Πατριαρχικό θρόνο, αποχαιρέτησε μ’ ένα ωραίο λόγο (συνταχτήριο) τους επισκόπους, τον κλήρο και τον λαό και πήγε να μείνει οριστικά στην έρημο, ασκητεύοντας ως το τέλος της ζωής του. Εκοιμήθη στις 25 Ιανουαρίου 390.

Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο, λόγους ηθικούς, δογματικούς, πανηγυρικούς, επικήδειους, αλλά και επιστολές και ποιήματα. Η εκκλησία τον κατέταξε μεταξύ των αγίων και εορτάζει την μνήμη του στις 25 Ιανουαρίου, καθώς και στις 30 του ιδίου μηνός, μαζί με την μνήμη των άλλων δυο ιεραρχών, του Μεγάλου Βασιλείου και του Ιωάννου Χρυσοστόμου.