Προφήτης Ηλίας

Στην Παλαιά Διαθήκη είναι πολύ γνωστός προφήτης και ονομάζεται ακόμα Θεσβίτης, από το χωριό Θίσβη (Θέσβη) όπου γεννήθηκε και Ζηλωτής, για τον ζήλο του στον Θεό. Καταγόταν από την φυλή του Ααρών, ήταν υιός του Σωβάκ και έζησε κατά τον 9ο αιώνα (περί το 816 π Χ) στα χρόνια του βασιλιά Αχαάβ.

Το Ηλίας ή Ηλιού αποτελεί μεταφορά του εβραϊκού ονόματος Ελιγιά και σημαίνει «Ο θεός μου ο Ιεχωβά, από το Ελί (Θεός) και Για συγκεκομμένος τύπος του Γιαβχέ ή Γιεχωβά.

Προφήτευσε για 25 χρόνια, υπήρξε πολύ δραστήριος και θαρραλέος, ενεργώντας σαν αντιπρόσωπος του θεού. Η Παλαιά Διαθήκη λέει ότι ασκήτευσε στο βουνό Κάρμηλο, όπου του έφερναν τροφή οι κόρακες, όταν κατέβηκε στην πόλη Σαρεπτά ζώντας στο σπίτι μιας φτωχής, το λίγο αλεύρι και το λάδι δεν τέλειωνε ποτέ, με την γλώσσα του εμπόδισε να πέσει βροχή επί τρία χρόνια, ακόμα ανέστησε το γιο της Σεραφθίας, κατέκαψε 100 στρατιώτες που είχε στείλει ο βασιλιάς Οχοζίας, έβλεπε πολλές φορές τον Θεό, που άλλος άνθρωπος δεν μπορούσε και τέλος ο προφήτης Ηλίας στην Μεταμόρφωση του Χριστού ήταν δίπλα Του μαζί με τον Μωϋσή. Στην Χαναάν γνώρισε έναν γεωργό τον Ελισαίο, που τον έκανε μαθητή του και του μετέδωσε το χάρισμα του προφήτη. Η Παλαιά Διαθήκη, λέει ότι δεν πέθανε αλλά σχίζοντας τον Ιορδάνη ποταμό στα δυο, αναλήφθηκε στον ουρανό με πύρινη άμαξα.

Η χριστιανική θρησκεία έχει τον δικό της Άγιο Ηλία ή Αϊ-Λια. Η παράδοση τον θέλει ναυτικό, που όμως καθώς υπέφερε πολλά από την θάλασσα, αποφάσισε να την παρατήσει και να πάει να ζήσει μακριά. Πήρε ένα κουπί στον ώμο και καθώς προχωρούσε προς τα ορεινά, ρωτούσε: «Τι είναι αυτό;». «Κουπί» του απαντούσαν. Ώσπου έφτασε ψηλά σ’ ένα βουνό και όταν ρώτησε, του απάντησαν «ξύλο». Εκεί έμεινε, έκτισε ένα εκκλησάκι και πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Γι αυτό οι εκκλησιές οι αφιερωμένες στον Αϊ-Λια είναι πάντα χτισμένες ψηλά στα βουνά.

Στην ελληνική παράδοση ο Αϊ-Λιας όμως είναι συνδεδεμένος και με την αρχαιότητα, καθώς του προσδίδουν την ιδιότητα του αρματηλάτη των καιρικών φαινομένων.
Η παρήχηση Ήλιος – Ηλίας, είναι η γέφυρα που τον συνδέει με την μυθολογία. Ο νεφεληγερέτης Δίας ήταν ταυτισμένος με την θεϊκή ιδιότητα του Ήλιου, που διεύθυνε και τα καιρικά φαινόμενα. Και κατά κάποιο τρόπο ο Αϊ-Λιας αντικαθιστώντας στην χριστιανική εποχή τον Ήλιο παίρνει και την ιδιότητά του. Όπως ήταν στην κορυφή των βουνών τα ιερά του Ήλιου, έτσι και οι εκκλησιές του Αϊ-Λια. Ακόμα ο Δίας-Ήλιος γιορταζόταν περίπου την ίδια εποχή, στα μέσα Ιουλίου, ενώ τέλος ο λαός μας πιστεύει, ότι οι σωστότερες μετεωρολογικές παρατηρήσεις γίνονται στις 20 Ιουλίου, στην γιορτή του Αϊ-Λια