Επαμεινώνδας

Στις 5 Ιουλίου του 362 π Χ σκοτώνεται στην μάχη της Μαντινείας

Γεννήθηκε το 420 π Χ στην Θήβα. Έλαβε μεγάλη μόρφωση, έχοντας σαν δάσκαλο τον ονομαστό παιδαγωγό Λύση. Διακρίθηκε για την ηθική του αγνότητα, την φιλαλήθεια και την μετριοπάθεια.Μετά το 382 π Χ που οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν την Καδμεία, έζησε σαν ιδιώτης. Δεν πήρε μέρος στην δολοφονία των ολιγαρχικών αρχόντων, αλλά βοήθησε να γίνει η Θήβα ανεξάρτητη και να φύγουν οι Σπαρτιάτες.

Όταν ξανά οι Σπαρτιάτες προσπάθησαν με τον βασιλιά τους Κλεόμβροτο, να εισβάλλουν στην Βοιωτία, πέτυχε με την στρατηγική του ικανότητα, να τους νικήσει στα Λεύκτρα, εφαρμόζοντας την λοξή φάλαγγα, δηλαδή συγκεντρώνοντας την περισσότερη δύναμη προς το ένα άκρο της παρατάξεως.

Από το 371 π Χ που έγινε Βοιωτάρχης, σταθεροποίησε την ηγεμονία της Θήβας στην κεντρική Ελλάδα. Εισέβαλε στην Πελοπόννησο, πέρασε στην Λακωνία και παρακίνησε τους Αρκάδες και τους Μεσσήνιους να οργανωθούν. Το 367 π Χ κατάφερε συνάπτοντας ειρήνη με τον Αλέξανδρο των Φερών να απελευθερώσει τον Πελοπίδα, που τον είχαν αιχμαλωτίσει. Συνέστησε στους Θηβαίους να κάνουν στόλο και το 364 πήγε στο Βυζάντιο, (την πόλη στον Κεράτιο Κόλπο) με το οποίο έγινε σύμμαχος.

Το 362 ταραχές στην Αρκαδία τον αναγκάζουν να εισβάλλει στην Πελοπόννησο με 33.000 άνδρες. Αντιμετωπίζει στην πόλη Μαντινεία τον στρατό των Σπαρτιατών που αποτελείται από 22.000 άνδρες. Πολεμάει γενναία και καταφέρνει να σώσει την ζωή του φίλου του Πελοπίδα. Προς το τέλος της μάχης τραυματίζεται θανάσιμα από ακόντιο και αποτραβιέται. Λίγο πριν πεθάνει, εικάζεται ότι οι σύντροφοί του στη μάχη του είπαν ότι δεν αφήνει διάδοχο, αλλά εκείνος απάντησε «αφήνω δύο κόρες, τη Λεύκτρα και τη Μαντινεία».

Τον έθαψαν εκεί στο πεδίο της τιμής. Οι Θηβαίοι τίμησαν τον Επαμεινώνδα με ανδριάντα και έκοψαν νομίσματα με την εικόνα του, ο Κικέρων μάλιστα τον χαρακτήρισε «μέγιστον της Ελλάδας άνδρα».