Σε μια ρόγα από σταφύλι…

Το φθινοπωρινό φρούτο

Η καταγωγή του αμπελιού ως φυτού φαίνεται να είναι πολύ παλιά, σχεδόν από κτήσεως κόσμου ή τουλάχιστον μετά τον κατακλυσμό καθώς αναφέρεται στο Βιβλίο της Γένεσης «Και ήρξατο Νώε άνθρωπος γεωργός γης και εφύτευσεν αμπελώνες...».

Η ονομασία του αμπελιού, όπως αναφέρεται στην μυθολογία, προήλθε από τον Άμπελο, έναν ωραίο νέο που ήταν ακόλουθος του θεού Διόνυσου. Όταν αυτός μαζεύοντας σταφύλια έπεσε και σκοτώθηκε, ο Διόνυσος, για να τον τιμήσει έδωσε το όνομά του στο φυτό που κάνει σταφύλια. Ακόμα στην Ολυμπία υπάρχει ένα άγαλμα του Φειδία, που αναπαριστά τον Ερμή και στην αγκαλιά του κρατάει τον μικρό Διόνυσο, με ένα τσαμπί σταφύλι στο χέρι.

Υπάρχουν πάνω από 3000 ποικιλίες σταφυλιών, από τις οποίες 40-50 καταναλώνονται ως επιτραπέζιες, για την παραγωγή σταφίδας ή για μαγειρική χρήση, οι υπόλοιπες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μούστου-κρασιού, ξυδιού, πετιμεζιού.

Φαγώσιμα σταφύλια στον τόπο μας είναι το αυγουλάτο, το ροζακί, το φίλερι, η φράουλα, ο σιδερίτης, το αετονύχι και η σταφίδα, η μαύρη ή κορινθιακή και η σουλτανίνα ή ξανθιά.

Ακόμα υπάρχουν κατηγορίες ως προς το χρώμα (λευκά, κόκκινα, ροζέ, μπλε-μοβ), με μικρές ή μεγάλες ρώγες, με κουκούτσια ή χωρίς, αλλά και διάφορες τοπικές ποικιλίες.

Μεγάλη η θρεπτική αξία του σταφυλιού, καθώς περιέχει βιταμίνες Α, Β6 και C, μαγνήσιο, κάλιο και ασβέστιο, ακόμα γλυκόζη και φρουκτόζη, από τις γλυκαντικές του ύλες. Οι αποτοξινωτικές και διουρητικές ιδιότητες του είναι αποδεδειγμένες. Αποτελέσματα νέων ερευνών, παρουσιάζουν το σταφύλι και ιδίως το κόκκινο ως ελιξίριο ζωής, που συμβάλλει στην μακροζωία, δρα κατασταλτικά σε ασθένειες όπως ο καρκίνος, η νόσος του Αλτσχάϊμερ, ο διαβήτης και η παχυσαρκία.

Στην διατροφή μας, μέσω της μαγειρικής χρησιμοποιούμε σχεδόν όλα τα μέρη του φυτού της αμπέλου. Όταν είναι τρυφερά τα βλαστάρια του σε εύγεστες και υγιεινές σαλάτες, τα φύλλα του για να γεμίσουμε ντολμαδάκια, το σταφύλι το τρώμε σαν φρούτο, αλλά το φτιάχνουμε και γλυκό, το ξερό σταφύλι σαν σταφίδα, τον φρέσκο μούστο για την κατασκευή γλυκών μουσταλευριά, μουστοκούλουρα, σουτζούκια, χαϊμαλιά, αλλά και πετιμέζι, μετά την ζύμωση του μούστου, το πίνουμε σαν κρασί και τέλος το περίσσιο κρασί το κάνουμε ξύδι.