Από το Ευαγγέλιο στις κουβέντες του σήμερα

Μέχρι και σήμερα χρησιμοποιούμε στο καθημερινό μας λεξιλόγιο κάποιες λέξεις ή και φράσεις ακόμα, παρμένες μέσα από τα ευαγγελικά κείμενα.

Άλλες διατηρούν την ίδια σημασία και άλλες έχουν παραφθαρεί ή έχουν χάσει τελείως την σημασία τους. Η περίοδος της Μεγάλης Εβδομάδας μας δίνει την ευκαιρία να τις ξαναθυμηθούμε.

Το πικρόν ποτήριον: «Πάτερ, εί δυνατόν, παρελθέτω απ΄εμού το ποτήριον τούτο».
Είναι μια μεταφορά που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα, όταν θέλουμε να εκφράσουμε μια σκληρή δοκιμασία που περνάμε στη ζωή.

Άρον,άρον: «Άρον, άρον σταύρωσον αυτόν»
Έχει αλλάξει η σημασία της και από την προστακτική του ρήματος αίρω, που σήμαινε πάρε, δηλώνει την βιάση, την σπουδή, π.χ «Φύγαμε άρον-άρον».

Ας όψεται: «Υμείς όψεσθε».
Την είπε ο Πόντιος Πιλάτος προς τους Εβραίους και σήμαινε ότι έχουν το κρίμα, είναι υπεύθυνοι, σημασία που ισχύει και σήμερα.

Τα αργύρια: «Λαβών ο Ιούδας τα τριακόντα αργύρια».
Ήταν το νόμισμα της εποχής και διατηρεί την ίδια σημασία εκφράζοντας τα χρήματα.

Η σπείρα: «Ο ουν Ιούδας λαβών την σπείραν…».
Εξακολουθεί να έχει την ίδια σημασία και σημαίνει ομάδα ανθρώπων με κακούς σκοπούς.

Ο πλάνος: «Εμνήσθημεν ότι εκείνος ο πλάνος…».
Το λέμε για τον απατεώνα, τον ψεύτη, π.χ λαοπλάνος

Μετά φανών και λαμπάδων : Από την σκηνή που εμφανίζεται ο Ιούδας στο Όρος των Ελαιών για να προδώσει τον Ιησού. Την χρησιμοποιούμε με χαρούμενη έννοια.

Αγγαρεύω: «Τούτον ηγγάρευσαν, ίνα άρη…»
Ρήμα που σημαίνει επιβαρύνω και παρέμεινε στην γλώσσα μας με την ίδια έννοια.

Τον έστειλαν από τον Άννα στον Καϊάφα: Από την δίκη του Ιησού. Σήμερα έχει την έννοια της διαιώνισης και ταιριάζει για την αιώνια γραφειοκρατία μας.

«Διέρρηξε τα ιμάτιά του»: Σημαίνει σκίζει τα ρούχα του, πράξη που έκανε ο αρχιερέας όταν του είπε ο Ιησούς πως είναι υιός του Θεού. Σήμερα την λέμε με παρεμφερή σημασία, για την αγανάκτηση κάποιου στο άκουσμα κάτι τολμηρού.

Στα διάφορα πρόσωπα ανάλογα με τον ρόλο που έπαιξαν στην ζωή ή στο δράμα του Ιησού, τα χρησιμοποιούμε σήμερα σαν υβριστικά επίθετα. Ιούδας, Πιλάτος, Φαρισαίος, Βαραββάς, ακόμα την Μαγδαληνή, «μετανοούσα Μαγδαληνή», για κάποια που παριστάνει την σεμνή ή μετάνιωσε στα γεράματά της .

Ακόμα λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούμε σήμερα ειρωνικά, όπως «κουστωδία» για τους φύλακες, ή τους προστάτες, «κορβανάς», (δημόσιος κορβανάς) για το ταμείο εισπράξεων, «ιδού ο νυμφίος έρχεται» για κάποιον που είναι περιποιημένος.

Νίκος Κόντος
Φιλόλογος