Παύλος Μελάς

Ο μακεδονομάχος ήρωας πέθανε (σκοτώθηκε) στις 13 Οκτωβρίου 1904

Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στην Μασσαλία το 1870. Το 1891 βγήκε ανθυπολοχαγός του πυροβολικού από την Σχολή Ευελπίδων. Το όνομά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το «Μακεδονικό Κομιτάτο» που ιδρύθηκε το 1900.

Το 1904 με τέσσερεις άλλους αξιωματικούς, επιχειρεί να εισχωρήσει στην Μακεδονία, που τότε κατεχόταν από τους Τούρκους και τους Βούλγαρους, με σκοπό να αναπτερώσει το ηθικό των Ελλήνων. Η προσπάθεια αποτυγχάνει. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, με το ψευδώνυμο Πέτρος Δέδες τα καταφέρνει.

Επιστρέφει στην Αθήνα, μετά την συνάντησή του στην Θεσσαλονίκη με τον Έλληνα πρόξενο Λάμπρο Κορομηλά, όπου τον ενημερώνει για την ανάπτυξη ανταρτικών δράσεων, εναντίων των Βουλγάρων κομιτατζήδων.

Τον Αύγουστο του ίδιου έτους μαζί με 35 άνδρες ( Μακεδόνες, Κρητικούς και Λάκωνες) ξαναμπαίνει στην Μακεδονία, με το όνομα καπετάν Μίκης Ζέζας, για να αναλάβει την αρχηγία των ανταρτικών ομάδων που δρούσαν στην περιφέρεια της Φλώρινας και της Καστοριάς. Εκεί παρά το ανελέητο κυνηγητό του Τουρκικού στρατού, άρχισε κλεφτοπόλεμο εναντίον των Βουλγάρων κομιτατζήδων.

Στις 13 Οκτωβρίου 1904, όταν βρισκόταν στο χωριό Σιάτιστα της Καστοριάς, μετά από προδοσία κυκλώνεται από τουρκικό απόσπασμα. Στην προσπάθειά του να σπάσει τον κλοιό πληγώνεται βαριά και μετά από μισή ώρα πεθαίνει. Ο θάνατός του σημαίνει εθνικό προσκλητήριο, πυκνώνοντας τις τάξεις των εθελοντών Μακεδονομάχων.