Η Κυριακή των Βαΐων ή Βαϊοφόρος

Είναι η τελευταία Κυριακή πριν το Πάσχα και η τελευταία Κυριακή της μεγάλης Σαρακοστής, ημέρα αφιερωμένη στην θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα όπου ο λαός τον υποδέχθηκε με επευφημίες και κρατώντας βάγια, από όπου πήρε και το όνομά της. Όπως αναφέρεται στα Ευαγγέλια, το Σάββατο ο Χριστός ανέστησε τον Λάζαρο, στην Βιθυνία λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ιερουσαλήμ. Την Κυριακή ήταν το Εβραϊκό Πάσχα, η γιορτή για την έξοδο από την Αίγυπτο και ο Χριστός θέλοντας να πάει στα Ιεροσόλυμα, ζήτησε από τους μαθητές και του έφεραν ένα γαϊδουράκι. Όταν έφτασε εκεί, καθήμενος επί «πώλου όνου», το θαύμα της Ανάστασης του Λαζάρου είχε γίνει γνωστό και ο κόσμος του επιφύλαξε υποδοχή βασιλιά. Έστρωναν κάτω τα ρούχα τους και κλαδιά φοινίκων (βάγια) για να περάσει, ενώ τον επευφημούσαν λέγοντας: «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου». Η εκκλησία μας από τον 9ο αιώνα καθιέρωσε το έθιμο αυτό. Μάλιστα στα βυζαντινά χρόνια, γινόταν «ο περίπατος του αυτοκράτορα» από το παλάτι προς την εκκλησία, όπου μοίραζε στους πιστούς βάγια. από το Παλάτι προς την Αγιά Σοφία.  Στη διαδρομή αυτή ο αυτοκράτορας μοίραζε στον κόσμο βάγια και σταυρούς και ο Πατριάρχης σταυρούς και κεριά.  Με τα βάγια οι πιστοί στόλιζαν τους τοίχους των σπιτιών και το εικονοστάσι τους. Και σήμερα όμως επικρατεί το έθιμο να στολίζουν τους ναούς με δάφνες ή βάγια, αλλά και με άλλα νικηφόρα φυτά ελιά, μυρτιά. Μετά δε το τέλος της λειτουργίας «χτυπάνε» το κεφάλι του πιστού, με τα βάγια λέγοντας, (υπάρχουν διάφορες παραλλαγές): «Βάγια, βάγια του Βαγιού, τρώνε ψάρι και κολιούς και την άλλη Κυριακή τρώνε το ψητό αρνί». Αν και είναι ακόμα σαρακοστή, η εκκλησία την Κυριακή των Βαΐων επιτρέπει το ψάρι.