Εάλω η πόλις

Σήμερα συμπληρώνονται 558 χρόνια από την αποφράδα εκείνη Τρίτη 29 Μαΐου του 1453, που ακούστηκε η κραυγή «Εάλω η πόλις» και η Βασιλεύουσα πέρασε στα χέρια των Οθωμανών.

Η χιλιόχρονη ιστορία του Βυζαντίου φτάνει στο τέλος της, καθώς το κράτος αρχίζει να αντιμετωπίζει μεγάλα εσωτερικά προβλήματα. Η κατάργηση του νόμου του «αλληλέγγυου» αποξενώνει την πρωτεύουσα από τις αγροτικές επαρχίες της. Η παραχώρηση εμπορικών προνομίων στους Βενετούς, καθιστά το Βυζάντιο εξαρτώμενο από την ναυτική τους δύναμη και δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τα οικονομικά του κράτους. Οι Σελτζούκοι Τούρκοι, και οι Νορμανδοί αποσπούν εδάφη από την βασιλεύουσα. Η άλωση της πόλης από τους Σταυροφόρους θα την λαβώσει με τον κατακερματισμό της στα τέσσερα μικρά ελληνικά κράτη. Η ανάκτηση της Πόλης από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο δεν έλυσε τα προβλήματά της, καθώς τα οικονομικά της ήταν σε άσχημη κατάσταση και ενώ βάλλεται από τους παλιούς εχθρούς, εμφανίζονται και νέοι από τα ανατολικά, οι Οθωμανοί, που θέλουν να την κατακτήσουν καθώς επεκτείνονται στην Μικρά Ασία και την Βαλκανική. Η αρχή του τέλους πλησιάζει.

Ημερολογιακό χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης

1448
31 Οκτωβρίου: Πεθαίνει ο Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος

1449
6 Ιανουαρίου: Ο Κωνσταντίνος Δραγάσης Παλαιολόγος στέφεται αυτοκράτορας στην Μητρόπολη του Μυστρά.
12 Μαρτίου: Ο Κωνσταντίνος φτάνει στην Πόλη και αναλαμβάνει τα αυτοκρατορικά του καθήκοντα.

1451
10 Φεβρουαρίου: Ο Μωάμεθ Β΄ γίνεται σουλτάνος, μετά το θάνατο του Μουράτ Β΄.

1452
26 Μαρτίου: Με εντολή του Μωάμεθ αρχίζει στην δυτική όχθη του Βόσπορου η κατασκευή του φρουρίου Ρούμελη-Χισάρ, που ολοκληρώνεται τον Αύγουστο.
13 Σεπτεμβρίου: Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κάνει έκκληση στην Δύση για βοήθεια

1453
26 Ιανουαρίου: Ο Βενετός Ιουστινιάνης έρχεται με δύναμη 400 ανδρών και ορίζεται από τον Κωνσταντίνο γενικός αρχιστράτηγος όλων των δυνάμεων της Πόλης
2 Απριλίου: Στήνεται από τους Οθωμανούς μπροστά στα τείχη της Πόλης το μεγάλο κανόνι. Την ίδια μέρα αποκλείεται με αλυσίδα ο Κεράτιος Κόλπος από τους Βυζαντινούς.
5 Απριλίου: Επίσημη έναρξη της πολιορκίας, καθώς φτάνει ο Μωάμεθ και στήνει την σκηνή του απέναντι από την Πύλη του Ρωμανού.
6 Απριλίου: Όλα τα τούρκικα στρατεύματα συγκεντρώνονται μπροστά από τα τείχη της πόλης.
15 Απριλίου: Μάταιη η προσπάθεια του τουρκικού στόλου να σπάσει την αλυσίδα του Κεράτιου
16-17 Απριλίου: Συνεχείς βομβαρδισμοί της Πόλης
22 Απριλίου: Ο Μωάμεθ μεταφέρει από το Διπλοκιόνιο στον Κεράτιο, μέσω ξηράς, 50 ή 70 πλοία, αιφνιδιάζοντας τους Έλληνες Ο Κωνσταντίνος προτείνει ειρήνη με αντάλλαγμα άφθονο χρυσάφι, αλλά ο Μωάμεθ αρνείται.
2 Μαΐου: Εσωτερικό ρήγμα στις σχέσεις μεταξύ Βυζαντινών και Βενετών.
6, 11 Μαΐου: Συνεχίζεται ο αδιάκοπος βομβαρδισμός της Πόλης, κατά την διάρκεια των οποίων σκοτώνονται πολλοί κάτοικοι
22, 25 Μαΐου: Οι Οθωμανοί αποτυγχάνουν να διεισδύσουν μέσω υπονόμων που κατασκευάζουν, καθώς ανακαλύπτονται
28 Μαΐου: Γίνεται μεγάλη λιτανεία στην Κωνσταντινούπολη. Ο Κωνσταντίνος μεταλαμβάνει των Αχράντων Μυστηρίων και απευθύνει το τελευταίο διάγγελμα του προς τους στρατιώτες. Την ίδια ώρα και ο Μωάμεθ απευθύνει διάγγελμα στους στρατιώτες του, υποσχόμενος την λεηλασία της Πόλης για τρεις ημέρες.
29 Μαΐου: Η γενική έφοδος αρχίζει από τις 6 το πρωί και γίνεται σε τρία κύματα, από τους βασιβουζούκους, τους ανατολίτες και τους γενίτσαρους κατά σειρά.
Κανένα αποτέλεσμα παρά τον συνεχιζόμενο βομβαρδισμό. Η Κερκόπορτα ανακαλύπτεται ανοικτή και διεισδύουν πενήντα Οθωμανοί, που ανυψώνουν την
σημαία τους στα τείχη της Πόλης. Ο Ιουστινιάνης τραυματίζεται βαριά και αναχωρεί για τα πλοία του. Σκοτώνεται ο αυτοκράτορας. Γύρω στο μεσημέρι η πόλις εάλω.
( Πηγή: Βυζαντινοτουρκική ιστορία, του Μιχαήλ Δούκα)

Επιμέλεια: Νίκος Κόντος
Φιλόλογος