Στράτος Παγιουμτζής

Ο «τεμπέλης» μάγκας του ρεμπέτικου τραγουδιού

Ο Στράτος Παγιουμτζής γεννήθηκε το 1904 στο Αϊβαλί (Κυδωνιές) της Μικράς Ασίας. Είναι το μοναδικό αγόρι ανάμεσα σε δυο αδελφές της ευκατάστατης οικογένειας του Μιχάλη και της Καλλιόπης Παγιουμτζή. Ο πατέρας του έχει καΐκια
και βγαίνει για ψάρεμα, παίρνοντας πολλές φορές και τον μικρό Στράτο μαζί του.

Με τον πρώτο διωγμό των Τούρκων και όταν ο Στράτος είναι περίπου δέκα χρόνων, η οικογένεια θα μετακομίσει απέναντι στη Μυτιλήνη, όπου θα εγκατασταθούν στην Καλλονή, δημιουργώντας και τον πρώτο οικισμό από μικρασιάτες στην περιοχή όπου ψαρεύουν τις σαρδέλες.

Από μικρό παιδί του αρέσει πάρα πολύ το τραγούδι και σε κάθε ευκαιρία τραγουδάει, όταν ψαρεύει, αλλά και όταν βγαίνουν πατέρας και γιος με τα καλάθια στο κεφάλι για να πουλήσουν τα ψάρια. Κάθε Κυριακή πηγαίνει στην εκκλησία- καθότι πολύ θρήσκος- και ψέλνει, εκεί θα αρχίσει να διδάσκεται και την βυζαντινή μουσική, που τόσο τον είχε επηρεάσει στον τρόπο που τραγουδούσε.

Γύρω στα 1914, η οικογένεια θα μετακομίσει στον Πειραιά και θα εγκατασταθούν στην Δραπετσώνα. Ο Στράτος δουλεύει σκληρά πάντα δίπλα στον πατέρα του ψαρεύοντας. Λίγο καιρό αργότερα καταφέρνουν να βγάλουν μια μεγάλη βάρκα και αρχίζουν τις μεταφορές ανθρώπων και πραγμάτων από τα μεγάλα πλοία που έπιαναν στον Πειραιά.

Ο Στράτος μετά την δουλειά συχνάζει σ’ ένα καφενεδάκι στον Πειραιά, του Γιώργου Μπάτη και εκεί θα γνωρίσει γύρω στα 1926 τον Μάρκο Βαμβακάρη, με τον οποίο θα συνδεθεί με μια μοναδική φιλία, σχεδόν αδελφική. Η παρέα που δημιουργείται εκεί, από τον Μάρκο, τον Στράτο και τον Μπάτη, αρχίζει να τραγουδά, στην αρχή για δική της διασκέδαση. Σιγά-σιγά ο κόσμος τους μαθαίνει και πηγαίνει για να τους ακούσει.
Όσο γίνονται γνωστοί τους ζητούν να τραγουδήσουν και σε άλλα στέκια, στην Δραπετσώνα, στα Λεμονάδικα και αλλού βγάζοντας τα πρώτα τους χρήματα από το τραγούδι, την «χαρτούρα», μ’ ένα δισκάκι που περιφέρει ο Στράτος σαν πιο θαρραλέος. Γίνονται γνωστοί, βγάζουν μερικά τραγούδια, χωρίς όμως να έχουν ηχογραφήσει δίσκο ακόμα.

Την ευκαιρία αυτή θα του την δώσει, ένα στέλεχος της Κολούμπια, που τον ακούει να τραγουδά, καθώς τον μεταφέρει με την βάρκα του στο λιμάνι. Από κει ο Στράτος και για τα επόμενα χρόνια θα ηχογραφήσει γύρω στα 400 τραγούδια.

Την περίοδο 1934-41 είναι ο κορυφαίος λαϊκός τραγουδιστής, που θα ερμηνεύσει όλα τα τραγούδια, που ξεχώρισαν στον χώρο του ρεμπέτικου και όλοι τον γνωρίζουν με το μικρό του όνομα, αλλά και με το προσωνύμιο «τεμπέλης», καθώς δεν ασχολείται με τίποτα άλλο, παρά μόνο με το ψάρεμα και το τραγούδι.

Την ίδια εποχή κάνει περιοδείες με μεγάλη επιτυχία σ’ όλη την Ελλάδα. Σε μια από αυτές τις περιοδείες στην Άνδρο, θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί την σύζυγό του Ζωή Φούντου, που θα αναγκαστεί να την κλέψει, για να την παντρευτεί το 1939. Μαζί θα αποκτήσουν 3 παιδιά. Δυστυχώς και τα δύο του αγόρια θα πεθάνουν μικρά βυθίζοντας στον πόνο τον Στράτο.

Μέχρι το 1950 κάνει περιοδείες, ηχογραφεί δίσκους και παίζει σε κέντρα γνωρίζοντας τεράστια επιτυχία. Συνεργάζεται με τους μεγαλύτερους συνθέτες της εποχής, Μητσάκη, Παπαϊωάννου, Χιώτη και φυσικά με τον Τσιτσάνη, που τον θεωρεί και τον καλύτερο τραγουδιστή της εποχής του. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν μόνο συνεργάτες του, αλλά και φίλοι του, καθώς πάντα έχει μια θέσει για όλους, στην καρδιά του και στο σπίτι του.

Κάποιο διάστημα θα απομακρυνθεί από την δισκογραφία και θα επιστρέψει, με την μεσολάβηση του Γιώργου Ζαμπέτα. Από το ’59-63 θα ξαναβγούν τα παλιά του τραγούδια, ενώ θα ηχογραφήσει και καινούρια, όπως το «Φανταράκι», «Μέσα στο γλυκοχάραμα», κά.

Ο Στράτος από μικρός είχε το όνειρο να πάει στην Αμερική, το όνειρό του αυτό θα γίνει εφιάλτης που θα επισπεύσει και το θάνατό του. Ξεπερνώντας τα προβλήματα που είχε με τις αρχές, που δεν του χορηγούσαν διαβατήριο, λόγω της εμπλοκής του με ναρκωτικά την δεκαετία του ’30, πηγαίνει στην Αμερική για μια σειρά εμφανίσεων.

Στην Νέα Υόρκη θα τραγουδήσει στο κέντρο «Σπηλιά», μαζί με τον Λευτέρη Τσαγκάρη, τον Μάνο Παπαδάκη και άλλους. Εκεί πάνω στο πάλκο θα πάθει το πρώτο εγκεφαλικό και ενώ οι γιατροί το θεωρούν σημαντικό και πρέπει να μείνει στο νοσοκομείο, δεσμευμένος από το συμβόλαιό του, αναγκάζεται να ξανατραγουδήσει. Παθαίνει έμφραγμα και πεθαίνει στις 16 Νοεμβρίου του 1971.

Η μονάκριβη κόρη του Φωτεινή, με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Φωφώ Στράτου, αλλά και ο γιος της Στράτος Γεωργιόπουλος, εγγονός του Στράτου Παγιουμτζή, συνεχίζουν την παράδοση ακολουθώντας τον δρόμο του.

Μερικά από τα τραγούδια του:
«Βαγγελίτσα» Στίχοι-Μουσική Γ Παπαϊωάννου (1937)
« Μεσ’ στην πολλή σκοτούρα μου» Στ- Μουσική Β. Τσιτσάνης (1938)
«Σακαφλιάς» Στ-Μουσική Β. Τσιτσάνης (1938)
«Το χρήμα δεν το λογαριάζω» Στ-Μουσική Μαν. Χιώτης (1938)
«Αρχόντισσα» Στ-Μουσική Β. Τσιτσάνης (1939)
«Καλαμπακιώτισσα» Στ-Μουσική Β. Τσιτσάνης (1939)
«Μάγισσες της Αραπιάς» Στ-Μουσική Β. Τσιτσάνης (1939)
«Αλήτη μ’ είπες μια βραδιά» Στ-Μουσική Α. Χατζηχρήστος (1940)
«Μέσα στης ζωής τα μονοπάτια» Στ-Μουσική Δ. Γκόγκος (Μπαγιαντέρας)
«Μπαξέ τσιφλίκι» Στ-Μουσική Β. Τσιτσάνης (1946)
«Κομπολογάκι» Στ-Μουσική Γ. Μητσάκης (1946)
«Όταν συμβεί στα πέριξ» Στ-Μουσική Β. Τσιτσάνης (1946)
«Όταν στα κέντρα σε πηγαίνω» Στ-Μουσική Β. Τσιτσάνης (1948)
«Πέθανε ο Περικλής» Στ. Κ. Μάνεσης, Μουσική Γ. Παπαϊωάννου (1955)
Πηγή:hariskontos.blogspot.com