Παγκόσμια Ημέρα Χορού

Ας σύρουμε το χορό…

Χορός είναι μια κινητική έκφραση του ανθρωπίνου σώματος στο ερέθισμα κάποιων ήχων. Ο χορός βγαίνει από μέσα μας ενσαρκώνοντας το αθέατο και εκφράζοντας καταστάσεις, ψυχική διάθεση, ιεροπραξία, άσκηση, θεατρικότητα κ ά

Οι χοροί στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσαν ένα μέσο θρησκευτικής λατρείας και τελετουργίας για να εξευμενίσουν τους θεούς, ώστε να αποτρέψουν ανεπιθύμητα και άσχημα γεγονότα. Ακόμα χρησιμοποιούσαν τον χορό, ως άσκηση και γύμνασμα των στρατιωτών, πιστεύοντας ότι ο πολεμικός χορός δίνει θάρρος, δύναμη και μεγαλύτερη δυνατότητα για επιδέξιους ελιγμούς την ώρα της μάχης, κατά τον Όμηρο. Πολεμικοί χοροί ήταν ο πυρρίχιος πανελλήνιος χορός και οι γυμνικοί των Σπαρτιατών.

Κατά τους ελληνιστικούς χρόνους οι ελληνικοί χοροί «διεθνοποιούνται» στους λαούς της Μεσογείου, όπου απλώνονταν οι κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ταυτόχρονα όμως δέχονται και πολλά στοιχεία από τον ανατολικοασιατικό πολιτισμό, όπως φαίνονται σε απεικονίσεις γυναικείων χορών που υπάρχουν σε έργα της περιόδου αυτής.

Στην ρωμαϊκή περίοδο και στις αρχές της βυζαντινής, όταν αρχίζει να διαδίδεται ο χριστιανισμός απορρίπτεται ο χορός ως ειδωλολατρικός και αντίθετος προς τις αρχές του χριστιανισμού. Αργότερα όμως γίνεται μια σημαντική αλλαγή στάσης, όπου ο χορός εισέρχεται ακόμα και στο τελετουργικό στοιχείο της εκκλησίας. Στο μυστήριο του γάμου, καθώς και στην τελετή χειροτονίας των κληρικών, χορεύεται κυκλικά ο ψαλμός «Ησαϊα χόρευε…» , αλλά και στο μυστήριο της βαπτίσεως «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε…»

Σ’ όλη την βυζαντινή περίοδο ο χορός θα διατηρηθεί σ’ όλες τις εκφάνσεις και εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής. Οι πιο συνηθισμένοι χοροί του Βυζαντίου, είναι ο Συρτός, ο Γέρανος, ο Άρμα χορός, τα Μανδήλια κ ά. Στις αστικές κοινωνίες, χορεύονται (αναπτύσσονται) διάφοροι χοροί σε κλειστά επαγγελματικά σωματεία ή συντεχνίες, οι οποίοι υπάρχουν μέχρι σήμερα, όπως ο χασάπικος. Την ίδια περίοδο η φράγκικη και η βενετική κυριαρχία στον ελλαδικό χώρο άφησε επιδράσεις στην τοπική μουσική και στον χορό, όπως οι καντάδες, ο χορός φορλάνα, κερκυραϊκός κ ά.

Στα 400 χρόνια της σκλαβιάς από την οθωμανική αυτοκρατορία οι χοροί λειτουργούν σ’ όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις των Ελλήνων παίρνοντας μάλιστα και επαναστατικό χαρακτήρα, εκφράζουν τον πόνο της σκλαβιάς ή θυμίζουν επικούς αγώνες για την κατάκτηση της ελευθερίας.

Κατά την νεότερη περίοδο παρατηρείται μια συνεχής συρρίκνωση του κοινωνικού ρόλου των χορών με αποτέλεσμα σήμερα να έχει περιοριστεί στον κατ’ έθιμο ψυχαγωγικό του ρόλο. Ο βαθμός λειτουργικότητας των παραδοσιακών χορών έχει μειωθεί σημαντικά, ενώ περιορίστηκε σε ορισμένους τομείς κοινωνικών εκδηλώσεων.